Rasin Jwif Cilantro A
(Epis Nou Rele Koriand nan)
Zèb Koryand nan se te yon pati esansyèl pou kwit manje moun Sefarad yo pandan plizyè syèk li te ye.
AKTIK PA ORGE CASTELLANO
04 FEVRIYE 2022
Nan apremidi frèt 7 janvye 1486, nan plas prensipal vil ki rele Teruel nan pati lès Espay, Tribinal Enkizisyon an te kondane amò yon konvètisè nome Juan Sánchez de Exarch pou aktivite Jidayis li yo. Pami pratik eretik ki mansyone nan dosye Enkizisyon yo, se te aderans li ak Jidayis, repiyasyon Jezi an favè Moyiz, ak manje ebrayik yo li te konn Fès —tankou preparasyon yon chodyè pou saba sou non Adafina.
Chak semèn, vandredi apati midi, jwif peyi Espay yo t ap mitone bouyon sa a ki gen anpil kè ak nourisan pou 14 a 18 èdtan. Konpozan li yo varye selon abondans kay la; kèk vèsyon ki genyen ti mouton, lòt ti bèf, pi fò nan yo tou de, kèk menm pwason. Lè vyann te vin pa abòdab oswa irealizabl, yo ta envante yon variant vejetaryen. Ti moso zonyon, lay kraze, chich, kawòt, navèt, ak ze bouyi ki te tekstire plat la. Epis santi bon tankou kimen, tim, pwav nwa, dan, ak safran bay li ak kò ak bon sant. Yon dènye engredyan rigueur ta bay plezi sa a Sephardic yon tang diferan: cilantro. Gen kèk resèt itilize fèy aromat zèb la, vide sou tèt. Resèt Juan Sánchez de Exarch a te mande pou yon ti kiyè grenn plant la, tè.
Pafwa ke yo rekonèt kòm koryandè oswa pèsi Chinwa, cilantro (Coriandrum sativum L.)-jodi a yon esansyèl nan cuisine Sidès Azyatik ak Sid Ameriken-te omniprésente nan medyeval Panyòl kwit manje jwif, yon koutim gastronomik pataje pa Mizilman nan Penensil Ibèrik la.
Plant la, ki natif natal nan sid Ewòp, te kiltive nan tout pwovens Lazi ak nan nò Afrik pou milenè. Premye grenn koryandè yo te jwenn yo te jwenn nan gwòt Nahal Hemar nan peyi Izrayèl la toupre Lanmè Mouri a, ki date anviwon 6000 anvan epòk nou an.
Ansyen Izrayelit yo te konnen plant sa a kòm Gad nan Bib la ak kusbar nan Mishna. Nan Tora a, li mansyone de fwa, tou de fwa yo konpare ak Laman (Pen ki te tonbe soti nan Sièl la). Nan Egzòd 16:31: "Pep Izrayèl la te rele l Laman, li te tankou grenn koryandè, li te blan, e li te gen gou tankou pen nan siwo myèl." Epi nan Nonb 11:7-8: “Laman an te tankou grenn koryandè, ak koulè, li te tankou bdelyòm [rezin jansiv]. Pèp la t ap mache, yo t ap ranmase l, yo t ap moulen l ant wòch moulen oswa yo t ap pile l nan yon mòtye, yo t ap bouyi l nan yon chodyè, yo t ap fè l tounen gato. Li te gou tankou krèm rich."
