BAGAY OU DWE KONNEN POU FÈT PAK LA
Pa Menahem Posner
Ki sa fèt Pak la ye e ki jan moun kap selebre l yo ye?
Pak se yon jou fèt jwif, selebrasyon li gen ladann pirye kay nou ak Hametz—nenpòt bagay ki genyen oswa ki fèt ak grenn ki leve. Konnen tou kòm Pesa'h, jou fèt sa a dire pou 7 jou an Izrayèl ak 8 jou nan dyaspora a. Pandan fèt Delivrans lan nou manje matza, pen plat ki fè espre byen vit ke farin lan pa gen tan leve.
Li: Ki sa fèt Pak la ye?
Ki jou ki pi enpòtan nan fèt Pak Jwif la?
Chak jounen nan fèt Delivrans lan enpòtan, e nou pa manje hametz pandan 7 jounen fèt la ap dire.
De premye jou yo, sepandan, ansanm ak jou final yo (ak chak "jou" kòmanse aswè anvan an) yo obsève kòm Yom Tov, lè "travay" entèdi ak teknoloji yo evite, prèske tankou nan Shabbat.
Nan de premye nwit fèt Delivrans lan (jis premye nwit la ann Izrayèl), nou fè yon Sedè, yon repa fèt, pandan nou swiv yon pwogram ke yo rekonèt kòm Haggadah, manje Matzah ak Maror (Manje fèy anmè), bwè kat tas diven. (oswa ji rezen), epi rakonte evènman yo nan Egzòd la.
Li: Kalandriye Pak pou Ane sa a
Ki sa ki te pase pandan fèt Pak la?
Premye swa fèt Pak la se anivèsè Egzòd la, lè nasyon Izrayèl la (yo rele jodi a pèp jwif la) te kite esklavaj moun peyi Lejip. Se Moyiz ki te dirije yo, Bondye te chwazi pou l pote 10 kalamite sou Ejip, ki te fòse farawon an libere Izrayelit yo.
Nan lavèy fèt Delivrans lan, pèp Juif la te pran refij lakay yo, yo te manje sakrifis Pak la—yon kabrit (kabrit) oswa ti mouton griye—ansanm ak matza ak remèd fèy anmè.
Jou lannwit sa a, a minwi, Dye te pote 10yèm flewo a, lanmò premye pitit yo, epi finalman Farawon te dakò pou l lage Pèp Izrayèl la.
Li: Istwa Pak konplè a
Ki sa ki fèt Pak la nan Bib la?
Nan Liv Egzòd la, nou li istwa Moyiz ki t ap mennen pèp la soti kite peyi Lejip la, e ki jan Bondye te kòmande pou fèt Delivrans lan chak ane depi lè sa a lè l te manje ti mouton Pak la ansanm ak matza ak maror (zèb anmè).
Nan dènye liv Labib yo, nou li kòman yo te selebre fèt Pak la nan epòk Jozye, wa Salomon, wa Ezekyas, wa Jozyas, epi ankò anba Esdras ak Neyemi.
Selebrasyon Pak yo te kontinye pandan tout epòk Dezyèm Tanp lan, jiskaske Women yo te detwi Tanp lan apre plis pase 400 ane.
Jou sa yo, Seder Pak yo fini ak patisipan yo t ap rele “Anne pwochèn nan Jerizalèm!” ak priyè sensè pou yo rebati Tanp lan pou sakrifis Pak la ka pote yon lòt fwa ankò.
Li: Fèt Delivrans lan nan Bib la
Ki lè premye Seder a an 2022?
Premye swa Pak la se 15 avril.
Dezyèm nwit fèt Delivrans lan, kote jwif nan dyaspora a fè yon Sedè tou, se 16 avril, apre lannwit lan.
Ki jou yo manje manje Pak la?
Manje fèt Pak la nan premye nwit Pak la, epi ankò nan dezyèm nwit la nan dyaspora a (andeyò pèp Izrayèl la). Gade pi wo a pou lè sa a.
Li: Kalandriye Pak pou Ane sa a
Ki pwen fèt Pak la e poukisa li enpòtan?
Pak se premye nan fèt chak ane ke Dye te bay pèp jwif la, ansanm ak Chavouot, Rosh Hashanah, Yom Kippur, Soukot, ak fèt chak semèn nan Shabbat. Li inik paske Dye te kòmande li menm anvan pèp la te kite peyi Lejip. Menm lè yo te teknikman anba esklavaj moun peyi Lejip, Dye te di yo (atravè Moyiz) pou yo selebre fèt Delivrans Delivrans sou yon baz chak ane, sonje jantiyès li nan libere yo soti nan peyi Lejip pou yo vin pèp espesyal li a, anbasadè bonte ak moralite sou tè a.
Li: Kisa yon jwif ye?
Ki istwa fèt Pak la?
Istwa fèt Pak la, jan yo rakonte chak ane nan Sedè a, rakonte ki jan pèp Izrayèl la t ap soufri nan peyi Lejip kote farawon an te twonpe yo pou yo vin esklav. Bondye te “tande rèl yo” e li te voye Moyiz pou libere yo.
Farawon an te refize okòmansman, men apre li te soufri atravè 10 kalamite (kòmanse ak san nan Nil la epi fini ak lanmò tout premye pitit moun peyi Lejip), lavèy fèt Pak la, farawon an te sipliye pèp la pou yo pati.
Yon semèn apre, pandan pèp la t ap moute kan yo bò lanmè Wouj la, farawon an te chanje lide e l te kouri dèyè ansyen esklav li yo. Yon mirak te rive e lanmè a fann, sa ki te pèmèt Izrayelit yo vwayaje an sekirite, ki te nwaye moun peyi Lejip yo.
Li: Separasyon lanmè a
Senkant jou apre, pandan pèp la te kanpe bò mòn Sinayi a, Bondye te etabli alyans li avèk yo, li te pran yo kòm nasyon li te chwazi a.
Li: Istwa Pak konplè a
Ki sa ki manje fèt Pak la?
Eleman ki pi enpòtan nan manje Pak la se sa li pa genyen: chametz—nenpòt bagay ki genyen oswa ki fèt ak grenn ki fèmante oswa ki leve. Manje chametz-gratis sa a rele kosher pou fèt Delivrans lan.
Browse: dè santèn de resèt kosher-pou-Pak la
Lavèy fèt Delivrans lan, se yon Mitzva pou manje matza, "pen" plat san ledven, ki fè nou sonje manje enb zansèt nou yo te manje pandan esklavaj moun peyi Lejip yo, ansanm ak jan pen yo pa t gen tan leve anvan yo kwit pandan yo t ap prese. Yo soti kite peyi Lejip.
Sou tab Pak la, yo mete Matza a sou plak Seder la ansanm ak senk lòt manje senbolik: remèd fèy anmè (leti romaine ak/oswa refor, ki raple anmè esklavaj la), charoset (yon keratin ki fè nou sonje mòtye yo itilize a). pa esklav yo sou pwojè bilding moun peyi Lejip), osi byen ke yon ze ak griye/kou poul (yo chak senbolize youn nan bèt sakrifis zansèt nou yo ta jwi pandan repa sa a nan tan tanp).
Ou Bezwen Matza? Klike la a.
Pak la ak fèt Pen san ledven an?
Jodi a de tèm yo (Hag Ha'Pesa'h ak Hag Ha'Matzot nan lang ebre) yo itilize entèrchanjabl. Teknikman pale, sepandan, fèt Pak (Pesa'h) refere a bèt ki te sakrifye ak manje nan premye swa nan 7 jounen fèt la, konsa yo rele paske Dye "te pase sou" ("pasa'h") kay Izrayelit yo pandan l te pote lanmò bay moun peyi Lejip yo. premye ne nan premye lavèy fèt Delivrans lan nan peyi Lejip la. Okontrè, fèt pen san ledven (Hag Ha'Matzot) se non tout sèt (oswa uit) jou fèt la.
