KI MOUN KI TE GRAN ACHITÈK KREATÈ MENORAH JWIF LA?
Nan chapit 25 nan liv Egzòd la, Bondye te bay lòd pou konstriksyon Mishkan, Tant Randevou a. Ak nan vèsè 31 a 40 nan menm chapit la, li te bay lòd pou yo fè yon chandelye pou Mishkan nan, ki ta dwe fè ak mato soti nan lò pi bon kalite, ak sèt bra, youn nan sant la ak twa sou chak bò, dekore avèk tas ki gen fòm flè zanmann yo, pòm ak lot flè tou.
Menorah a, lanp ki gen 7 branch lan, se san dout pi ansyen senbòl jwif la, menm ki pi gran pase zetwal David la ki senbòl pi resan an. Non sèlman li pi gran, men tou, konsepsyon li yo espesifye nan Tora a (nan Bib la), kontrèman ak plak pwoteksyon David la ki pa mansyone nan Bib la.
Nan chapit 25 nan liv Egzòd la, Bondye te bay lòd pou konstriksyon Mishkan, Tant Randevou a. Ak nan vèsè 31 a 40 nan menm chapit sa a, li te bay lòd pou yo fè yon chandelye pou Mishkan nan, ki ta dwe fè ak mato soti nan yon moso dò pi bon kalite, ak sèt bra, youn nan sant la ak twa sou chak bò, dekore avèk tas ki gen fòm. Nan flè zanmann yo, nan fòm pòm ak nan fòm lot flè tou. Vèsè 40 di:
“Gade pou w fè l dapre modèl m montre w sou mòn lan.”
Chapit 31 di nou ke Bondye te chwazi Bezaleyèl, pitit gason Ouri a, nan tribi Jida a, pou l bati Tant Randevou a, enkli menora ki gen sèt branch lan.
Nan ane 1000 anvan epòk nou an, wa Salomon te bati premye tanp Jerizalèm nan. Men sa ki ekri nan chapit 7, 48:49 nan liv Wa a: "Salomon fè tout mèb ki te nan Tanp Letènèl la,... ak chandelye yo, senk sou bò dwat ak senk sou bò gòch. devan Tanp lan, se konsa ke yo te priye." Bannye yo te rete nan tanp lan jiska ane 586 anvan epòk nou an, lè Nèbikadneza te detwi l. Lè tanp lan te rebati 70 ane apre, yo te fè yon nouvo menora ak menm konsepsyon an. Nan ane 70 epòk nou an, apre yo fin detwi Dezyèm Tanp lan, sòlda women yo te pran menora a, yo te pote l vin nan lavil Wòm, jan sa parèt sou Arch Tit la.
 |
| Arch Tit, Jeneral Women an ki te detwi Tanp Jeirizalem lan |
Premye reprezantasyon menora a ke nasyon yo te wè, se youn ki te parèt sou pyès monnen yo nan Antigonus Mattathias II (40-37 anvan epòk nou an), dènye se te youn moun Hasmone yo te fè. Ida Huberman di nou: Apre destriksyon tanp lan, menora a te vin tounen yon figi santral nan atizay jwif yo. Pwofesè Erwin Goodenough bay lis omwen 182 egzanp chandelye sèt bra a, pami tout sa li te jwenn yo. Fòm menora a te dekri nan sinagòg sou pòt yo ak pòtay yo, epi yo te enkòpore nan desen sou planche mozayik, lanp ajil, gode kristal, ak braslè. Gen fòm nan menora a tou yo te dekouvri ki yo te mete pòtre l nan wòch. Itilizasyon li yo, kòm yon motif dekoratif, te egalman répandus tou nan tout peyi yo kote jwif yo tap viv nan dyaspora a.
Menorah a byento te vin tounen yon figi senp, souvan chema, men ki rich nan siyifikasyon, yon senbòl ki te kenbe pozisyon santral li nan tradisyon jwif yo pandan plizyè syèk, menm jiska tan modèn nou an. Jwif Alman yo te mete menorah lakay yo, menm jan kretyen yo te mete kwa nan kay yo. Nan 19yèm syèk la, ak reveye nasyonalis jwif la, Menorah sèt branch la te parèt ankò kòm yon senbòl Siyonis, e depi 1948 li te sèvi kòm anblèm Eta Izrayèl la.
Yon ansyen midrash deklare ke:
"Twa bagay te prezante difikilte bay Moyiz, jiskaske Bondye beni a te montre Moyiz ak dwèt li: ... menora a."
Dapre yon lòt tradisyon ansyen, se zanj Gabriyèl ki te trase yon foto pou ke Moyiz te ka wè imaj sa Bondye t ap reprezante bay Moyiz ak mo li. San okenn dout, Gran Achitèk la, se Letènèl li menm ki te fèt menora a.
KLIKE ANBA POU JWENN NOU SOU WHATSAPP OU SOU TELEGRAM
No comments: