B''H
Erè yo ap Egziste Pou W ka Korije yo
" Retire bondye etranje yo ki nan mitan nou yo, epi pirifye tèt nou " ( Berechit 38:2 )
KI SA KI RELE BONDYE ETRANJE?
Apre pitit Jakòb yo te bat moun Ch'hem yo e yo te pote ak yo yon gwo piyay pami yo te genyen tou atik ki gen rapò ak idolatri, Jakob te di yo :
"Retire bondye etranje yo ki nan mitan nou, pirifye tèt nou epi chanje rad sou nou".
Soti isit la Rambam (ki baze sou Midrash la) te dedwi yon alizyon nan lefèt ke objektif nan idolatri ak enpurte a, depi ke pitit gason Yaakov yo te oblije pirifye tèt yo apre, lè yo te fin manyen zidol yo.
Lefèt ke Rambam te chwazi espesyalman vèsè sa a nan Parasha nou an kòm yon siy sous lwa sa a, nap mande plis eksplikasyon.
Tèks sa a, se pa li ki mansyone kòm alizyon nan lwa sa a, ni nan Mishnah a, ni nan Gemara a, ni nan Midrashim yo, lè yap pale sou sijè sa a. Anplis, nan Mishnah 4 yap site lòt sous lè yap pale sou sijè malpwòpte espirityèl ki gen nan zidòl yo, tankou vèsè nan 5 ki bay lod konsa:
"Ou dwe abomine li"
Eksplikasyon pou enpwòpte sa a pran rasin li nan mo ebre a ki eple "shakets" ki te soti nan tèm "shekets", e ki vle di yon reptil enpwòpte - mesaj teks sa a ban nou se ke idolatri a, se tankou enpurte nap jwenn nan reptil yo". Nou dwe di ke jisteman vèsè nan Paracha nou a ap eksprime yon konsèp pi pwofon nan enpurte ki gen nan idolatri a.
YON EGZISTANS KI MANKE KONSISTANS
Nan idolatri gen yon aspè espesyal ki pa egziste nan tout lòt entèdiksyon yo nan Tora a: nan rès entèdiksyon yo (tankou sereyal fèrmante yo ki entèdi nan fèt Delivrans lan (Fèt Pak la), vyann taref yo ak lòt bagay konsa. Na bagay sa yo yap pale nan sa ki egziste vrèman, e ki konsistans, men sèlman ki entèdi. Kontrèman ak idolatri a ki antyèman yon manti ak imajinasyon. Zidòl yo pou kont yo, yo pa t gen okenn povwa oswa kapasite, se sèlman moun yo ki sèvi yo 'kap imajine ke zidòl la te gen yon fòs.
Kesyon an kap rive isit la se: Ki jan li posib ke nan mond Bondye te kreye a ta gen yon egzistans konsa, ki se antyèman jis yon manti ak yon ilizyon li ye, e ki absoliman opoze ak verite absoli a? Poukisa Letènèl te kreye posiblite pou ke lèzòm te ka swiv yon moun mòtèl oswa yon objè idolat kom bondye?
Lè wap fè erè sa yo, lè wap bay yon moun mòtèl, oswa yon objè an bwa, ak an wòch, yon kapasite diven, Ki sa ki vre objektif ladan l?
OBJEKTIF REYÈL LA
Repons la nap jwenn li nan pawòl patriyach Yaakov te bay pitit li yo, lè li te bay yo lòd pou yo te retire bagay sa yo:
"retire bondye etranje yo"
volonte Letènèl la se ke tèm lafwa a ap revele ak distile atravè aksyon moun yo pral fè.
Se poutèt sa li te kreye mond lan nan yon fason ke gen yon posibilite pou jwenn egzistans lidolatri a ladan l, e nan lòd pou ke Izrayelit yo vin elimine l epi pou ke yo vin revele nan mond lan ke pa gen okenn reyalite vre nan idolatri a, e ke sèl vre egzistans la, wap jwen li nan Kreyatè diven an ki sèl Bondye. Tankou nap jwenn li nan liv Ezayi a:
"Se Mwen sèl ki Letènèl, pa gen lòt Bondye, apa mwen pa gen Bondye ki egziste; Map mare ren ou, menmsi ou pa t konnen mwen (Ezayi 45:5)".
Kounyè a nap wè sa ki inik nan vèsè sa a nou te jwenn nan Paracha nou an, li espesyalman diferan, lè nap konpare l an relasyon ak lòt vèsè yo: lot yo ap pale de malpwòpte ki nan idolatri a, pandan ke isit la lap mete aksan an sou aksyon nap mande moun yo akonpli, sitou lè nap bay yo lot: - "Retire lòt bondye yo", kòm nou te vin konpran vre objektif de poukisa Letènèl te kreye malpwòpte nan idolatri a.
OU PA DWE ENTIMIDE TÈT OU
Li eksplike nan liv Tania 6 ke tout peche ak tout transgresyon yo wap jwenn nan yo, yon aspè sibtil nan idolatri. Sans idolatri a konsiste nan pèsepsyon ke nou ka jwenn yon kalite egzistans endepandan de Letènèl, e ke pèsepsyon sa a li nan baz chak peche; si lòm te santi ke Letènèl se li sèl ki vrè egzistans kreyasyon an li ye, bagay sa a pa t ap janm rive, moun yo pa tap peche ak transgresyon volontè a. Ke Bondye padone nou!
Pafwa li ka rive ke moun nan ap vin dekouraje devan difikilte lap fè fas nan lavi li, ak bezwen an li genyen pou li goumen san sispann, kont Yetser Ha'ra a (ensten sa ki mal nan li). Lè sa a, ou dwe sonje ke tout siyifikasyon idolatri a, ke tout bagay ki gen nan kreyasyon ensten mal la, ak posibilite menm pou w santi ke gen yon lòt egzistans apa Bondye kreyatè a, se pou ke pèp Bondye a ka konfòme tèt li ak lòd ki di konsa a:
"retire lòt bondye yo",
epi paske se sa ki objektif la, nou absoliman asire ke pèp Bondye te ka jwenn fòs pou li ka reyalize li konplètman, epi tou pou li ka revele bay tout moun nan mond lan, lefèt ke Letènèl se li sèl ki Bondye, epi ke "pa gen anyen e pa gen okenn moun andeyò li".
No comments: